مقایسة تغییرات تنوع و غنای گونه‏‏ای و فرم‏های رویشی در سه سایت بهره‏برداری (مطالعة موردی: مراتع ییلاقی دامنة جنوبی قلة دماوند)

نویسندگان

قدرت اله حیدری

حمید رضا سعیدی گراغانی

چکیده

ارزیابی تنوع و غنای گونه‏ای به درک صحیحِ کارکرد اکوسیستم، حفظ و حراست ذخایر ژنی، بررسی و کنترل تغییرات محیطی، و موفقیت یا عدم موفقیت برنامه‏های مدیریت منابع طبیعی کمک می‏کند. چرای بی رویه و بدون برنامة دام یکی از شایع‏ترین و شاید مهم ترین عامل تخریب مراتع و کاهش تنوع و غنای گونه‏ای است. با توجه به نقش و اهمیت چرای دام در تغییرات کمّی و کیفی پوشش گیاهی، تحقیق حاضر به مطالعة اثر شدت چرا در سه سایت مرجع (قرق)، کلید، و بحرانی بر روی تنوع و غنای گونه‏‏ای با فرم‏های رویشی مختلف در مراتع ییلاقی دامنة جنوبی قلة دماوند پرداختـه اسـت. در هر واحد (سایت) نمونه‏برداری در طول 3 ترانسکت 150 متری انجام گرفت. در طول هر ترانسکت، 15 پلات با ابعاد یک متر مربع و در فاصلة 10 متری از هم قرار گرفت و در هر پلات نوع و تعداد گونه‏های گیاهی موجود و درصد و تعداد پایة آن ها یادداشت شد. برای ارزیابی شاخص‏های عددی تنوع و غنای گونه‏ای از نرم افزار past استفاده شد و شاخص‏های تنوع سیمپسون، شانون- واینر و غنای منهنیک و مارگالف محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ‏ها در محیط نرم افزار spss18 انجام شد و مقایسة شاخص ‏های مختلف تنوع و غنا بین مناطق با شدت‏های چرایی مختلف توسط آزمون چنددامنه‏ای دانکن صورت پذیرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با افزایش فشار چرا از تنوع و غنای گونه‏های فورب و گراس کاسته شد و بوته‏ای‏ها افزایش یافتند، به ‏گونه‏ای که در منطقة مرجع، فـورب‏ها و گراس‏ها دارای بیشترین و بوته‏ای‏ها دارای کمترین تنوع و غنا بودند، این در حالی است که به‏ دلیل مدت استفاده و تکرار چرا در منطقة بحرانی گونه‏های بوته‏ای دارای بیشترین تنوع و غنا بوده و از تنوع گونه ‏های فورب و گراس به‏شدت کاسته شده است. به‏ طور کلی، در منطقة مورد بررسی، با افزایش فشار چرای دام شاهد کاهش تنوع و غنای گونه ‏ای هستیم که، به‏ دلیل تأثیرات منفی آن در پایداری اکوسیستم، بهره ‏برداران، مدیران، و کارشناسان مرتع باید بدان توجه کنند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی دانش بومی خبرگان عشایر نیمه‌کوچنده البرز شمالی (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی دامنه جنوبی کوه دماوند)

دانش سنتی و بومی بهره‌برداران مراتع میراث ملی گرانقدری محسوب می‌شود که برای برنامه‌های مدیریتی و توسعه اجتماعی، فرصت‌هایی را فراهم می‌کند و به شناسایی، اولویت‌بندی و سامان‌دهی منابع محلی کمک می‌نماید. معرفی این دانش سنتی در بین اقشار جامعه باعث رویکرد مثبت نسبت به شغل شبانی شده و می‌تواند استحکام ساختار اجتماعی را در کشور تقویت کند. بر این اساس در این پژوهش مشارکتی سعی شد ضمن معرفی سازوکارهای ب...

متن کامل

بررسی مشکلات مدیریت پایدار مراتع حوزه‏های آبخیز از دیدگاه بهره‏برداران (مطالعة موردی: مراتع ییلاقی دماوند شهرستان آمل)

مدیریت پایدار مراتع در اغلب حوزه‏های آبخیز یا محدوده‏های عرفی با ساختار نظام‏های بهره‏برداری ارتباط دارد. در این تحقیق سعی شده است مشکلات مدیریت پایدار مراتع، از دیدگاه بهره‏برداران و ‏حوزه‏نشینان، در منطقة ییلاقی دماوند شهرستان آمل ارزیابی شود. بدین منظور، پانزده محدودة عرفی با سه شیوة بهره‌برداری ـ مشاعی، شورایی، و افرازی ـ انتخاب شد و، با توجه به اهداف و فرضیات تحقیق، 88 پرسشنامه، از طریق مص...

متن کامل

تغییرات تنوع و غنای گونه‌ای در طول شیب تغییرات ارتفاعی در مراتع قره‌باغ استان آذربایجان غربی

تنوع گونه¬ای از مفاهیم بوم شناختی پیچیده محسوب می‌شود. دلایل تغییر در تنوع گونه¬ای و ساز و کارهای اداره کننده این تغییر به‌عنوان یک سوال برجسته اکولوژیکی مطرح است. هدف نهایی مدیریت منابع طبیعی حفاظت از تنوع زیستی است. در این تحقیق تغییرات بین تنوع و غنای گونه¬ای گیاهان مرتعی در طول گرادیان ارتفاعی با استفاده از شاخص¬های سیمپسون، شانون-وینر، مارگالف و منهینگ در مراتع قره‌باغ تعیین شد. برای انداز...

متن کامل

مطالعه شاخص‌های تنوع و غنای گونه‌ای در شیوه‌های مختلف بهره‌برداری از مراتع (مطالعه موردی: مراتع پلور)

این مطالعه به‌منظور بررسی اثر شیوه¬های مختلف بهره¬برداری شامل افرازی، مشاعی و شورایی بر تنوع و غنای گونه¬ای و استفاده از دو روش متفاوت برآورد غنای گونه¬ای در مراتع ییلاقی پلور استان مازندارن انجام شد. سه سامان عرفی (بزرم موزک، چپک خاص و قاضی مزرعه) به¬گونه¬ای انتخاب ¬گردید که مناطق نمونه¬برداری در سه سامان عرفی دارای شرایط توپوگرافی مشابهی باشند. برای بررسی تنوع در هر سامان عرفی، 30 پلات کوچک ی...

متن کامل

تأثیر جهت شیب بر عملکرد و شاخص‌های سطحی خاک در مراتع ییلاقی (مطالعة موردی: مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان)

با توجه به اهمیت داشتن اطلاعات پوشش گیاهی و خاک در جهات مختلف شیب، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی تأثیر جهت شیب بر پتانسیل­های عملکردی و شاخص­های سطحی خاک در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان می­باشد. جهت این بررسی از روش تحلیل عملکرد چشم­انداز (LFA[1]) و در جهات اصلی شیب استفاده شد. بدین منظور در چهار جهت اصلی سه ترانسکت 100 متری با فواصل مشخص مستقر و در طول ترانسکت­ها نوع، طول و عرض لکه­ها و فاصلة...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مرتع و آبخیزداری

ناشر: دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

ISSN 5044-2008

دوره 66

شماره 4 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023